Op 21 augustus 1931 bracht de verbannen koning Alfons XIII van Spanje een bezoek aan het Vredespaleis in Den Haag. Eerder dat jaar in april was de Tweede Spaanse Republiek uitgeroepen. De koning ontvluchtte het land, maar gaf zijn rechten op de troon niet op. Hij ging in ballingschap in Italië en nam intrek in het Grand Hotel, Rome. In 1941 deed de koning afstand van de Spaanse troon ten behoeve van zijn zoon, Juan, de Graaf van Barcelona. Alfons stierf 6 weken later.
‘Bezoek van Koning Alfonso. 21 aug 1931’. Gedateerd 1931. Fotograaf: H.G.L. Schimmelpennig, Columbus 138, Tel. 32243. Den Haag (Holland).
Peace Palace Library | Fotocollectie
Verslag in 'Het Vaderland: Staat- en Letterkundig Nieuwsblad', vrijdag 21 augustus 1931, Avondblad A:
DE KONINCK VAN HISPANIËN
In de Residentie.
Tegen half twaalf arriveerde de gewezen koning van Spanje, per auto, vergezeld van eenige medereizigers uit Rotterdam in de Residentie. Het gezelschap begaf zich regelrecht naar het Mauritshuis, zoodat een aantal menschen, dat blijkbaar iets van het bezoek gehoord had, en bij het Hollandsche Spoorstation stond te wachten, onverrichterzake kon terugkeeren. Bij den ingang van het Mauritshuis kocht de hooge gast eenige couranten, nl. El Sol, een Spaansche courant, en de Daily Mail en de Times, welke hij met Engelsch geld betaalde. Na, als gewoon bezoeker, entree te hebben betaald, werd de gewezen koning in het fraaie museum rondgeleid door den directeur, professor Martin, die den hoogen gast de fraaiste schilderijen uit zijn collectie toonde en hem, waar dit uitkwam, de bijpassende geschiedenissen vertelde. De ex-koning volgde dit alles met groote belangstelling, vooral bij de meesterwerken uit de Spaansche school, welke het Mauritshuis herbergt. In het Museum ging alles verder zijn gewonen gang, alleen werd de zaal, waar het hooge bezoek binnen was, voor enkele minuten ontruimd. Bij het afscheidnemen vroeg koning Alfonso aan Prof. Martin, waar H.M. de Koningin op het oogenblik verblijf hield, waarop hij, kennelijk tot zijn teleurstelling vernam, dat H.M. op Het Loo verblijf houdt.
Na het verlaten van het Mauritshuis werd een bezoek gebracht aan het Vredespaleis; door een der gidsen werd de gewezen koning met zijn gezelschap hier rondgeleid; ook hier toonde hij bijzondere aandacht voor de van Spanje afkomstige geschenken, zooals bijv. de zilveren inktkokers. In het Vredespaleis bracht de gewezen koning ook een bezoek aan den bibliothecaris, dr. Jac. ter Meulen, in diens kamer en bezichtigde daar o.m. de Grotius-collectie. Hij toonde met name belangstelling voor de Spaansche vertaling van het beroemde boek van Hugo de Groot, De jure pacis ac belli, van de hand van Jaime Torrublano Ripoll. Vervolgens maakte de gewezen koning onder geleide van dr. Ter Meulen een rondgang door leeszaal en boekenmagazijn. In de leeszaal maakte dr. Ter Meulen hem speciaal opmerkzaam op de Spaansche Codes van de Verdragenverzameling en in het boekenmagazijn werden verschillende Spaansche werken vertoond, o.a. ook de parlementaire verzameling van de Handelingen van de Cortes, het Spaansche parlement, welke verzameling Alfonso zeer interessant noemde.
Na het bezoek aan het Vredespaleis, werd via de Waterpartij naar Scheveningen gereden, langs den Boulevard, waarna het gezelschap zich via Nieuwe Parklaan, Rosarium, Josef Israëlslaan naar het Huis ten Bosch begaf. Voor het zomerverblijf van de Koningin werd even halt gehouden, doch niet lang, het gezelschap had niet veel tijd meer. Over den Bezuidenhoutschen weg ging het naar de stad terug, waar nog een kort bezoek aan het Binnenhof werd gebracht, en vandaar ging het regelrecht terug naar Rotterdam, waar de Vice-Roy of India reeds voor vertrek gereed lag. Voor een lunch in den Haag, welke oorspronkelijk op het programma stond, n.l. in het Palace Hotel, bleek geen tijd meer te zijn.
Onderhoud met den gewezen koning.
Een verslaggever van het Nederlandsch Correspondentiebureau voor Dagbladen had een kort onderhoud met den gewezen koning. Op een vraag naar zijn indrukken van Holland antwoordde Alfonso, dat hij van ons land een zeer imposanten indruk heeft gekregen, van de aankomst van de boot af tot op dit oogenblik. Gevraagd naar zijn verdere reisplannen antwoordde de ex-koning, dat hij zich daarover niet kon uitlaten. Ten slotte trachtte de verslaggever nog te vragen naar zijn opinie over den toestand in Spanje, doch ook hieromtrent verklaarde Alfonso met den vinger op den mond, dat hij daarover niet mocht spreken.